矩阵定义与基本运算

矩阵和行列式的区别
行列式的表示方式:
矩阵表示方式:、,这两种表示方式都是一样的
矩阵的本质
假如英语系有98个女生,2个男生;机械系有95个男生,5个女生。那么矩阵表示就为
\begin{align}\left[\begin{array}{cc} 2 & 95 \\ 98 & 5 \end{array}\right]\end{align}
在这个数表中,我们可以看到:第一列表达了英语系的男、女生人数,第二列表达了机械系的男、女生人数,而第一行表达了不同系的男生人数,第二行表达了不同系的女生人数。
\begin{align}\left[\begin{array}{lll} 1 & 2 & 3 \\ 6 & 7 & 9 \\ 2 & 4 & 6 \end{array}\right]\end{align}
再看一个矩阵,我们不必再给这个矩阵赋予具体背景了,可以抽象认为这是一个系统信息的表达即可
- 矩阵也是由若干行(列)向量拼成的——上面那个矩阵可以看作由三个行向量与组成,也可以看作由三个列向量与组成。
- 矩阵不能运算,但是其若干行(列)向量之间可能存在着某种关系——你是否看到: 与这两个向量是平行的(存在线性关系),而与与之间却不存在这种线性关系。这种关系反映了矩阵的本质——矩阵的秩
矩阵的秩的定义
设是矩阵,中最高阶非零子式的阶数称为矩阵的秩,记为
也可以这样定义:若存在阶子式不为零,而任意阶子式 (如果有的话) 全为零,则 ,且
从此定义可以看出,矩阵秩的本质就是组成该矩阵的线性无关的向量的个数。
矩阵的定义
由个数排成的行列的矩形表格
\begin{align}A=\left[\begin{array}{cccc} a_{11} & a_{12} & \cdots & a_{1 n} \\ a_{21} & a_{22} & \cdots & a_{2 n} \\ \vdots & \vdots & & \vdots \\ a_{m 1} & a_{m 2} & \cdots & a_{m n} \end{array}\right]\end{align}
称为一个矩阵,简记为或。当时,称为阶方阵(也叫阶举证)。两个矩阵。若,则称与为同型矩阵
矩阵行可以看作行向量,用表示。同样的道理,矩阵的第列可以看作列向量,用:
\begin{align}\boldsymbol{a}_{i*}=\begin{pmatrix}a_{i1}&a_{i2}&\cdots&a_{in}\end{pmatrix},\quad \boldsymbol{a}_{*j}=\begin{pmatrix}a_{1j}\\a_{2j}\\\vdots\\a_{mj}\end{pmatrix}\end{align}
这两个向量用图来表示就是:
方阵
行数列数相等,且都等于的矩阵称为阶矩阵或阶方阵,可简记为。比如下面是二阶方阵和三阶方阵:
\begin{align}A_2=\begin{pmatrix}1&0\\0&1\end{pmatrix},\quad A_3=\begin{pmatrix}1&2&3\\4&5&6\\7&8&9\end{pmatrix}\end{align}
零矩阵
元素都是零的矩阵称为零矩阵,记做。比如下面是两个零矩阵:
\begin{align}\begin{pmatrix}0&0&0\\0&0&0\end{pmatrix},\quad\begin{pmatrix}0&0\\0&0\\0&0\end{pmatrix}\end{align}
系数矩阵和增广矩阵
在历史上,矩阵是作为线性方程组的一种标记法引入数学的。比如下面线性方程组:
\begin{align}\begin{cases} \ \ x+2y=3\\ 3x+4y=5 \end{cases}\end{align}
未知数的名字根本不重要,所以可把未知数的系数提出来,用矩阵来表示,并且这样的矩阵可以称为系数矩阵:
如果把等号右边的数字一起提出来,那么称为增广矩阵(Augmented matrix):
也可以把右边的数字用竖线隔开,本网站会根据展示的需要混用这两种符号:
\begin{align}\begin{pmatrix} 1&2&3\\ 3&4&5 \end{pmatrix} ,\quad \left ( \begin{array}{c:c} \begin{matrix} 1&2\\ 3&4\\ \end{matrix}& \begin{matrix} 3\\ 5 \end{matrix} \end{array} \right )\end{align}
对角矩阵
非主对角元素均为零的矩阵称为对角矩阵
若阶方阵如下:
\begin{align}\Lambda_{n}=\begin{pmatrix}\lambda_1&0&...&0\\0&\lambda_2&...&0\\...&...&&...\\ 0&0&...&\lambda_n\end{pmatrix}\end{align}
对角线以外的元素都是0,这种方阵称为对角矩阵,简称对角阵,也记作:
\begin{align}\Lambda_{n}=diag(\lambda_1,\lambda_2,...,\lambda_n)\end{align}
如果是同型的对角阵相乘,根据矩阵乘法的规则,结果会非常简单:
\begin{align}\begin{pmatrix}a_{1}&&&\\&a_{2}&&\\&&\ddots &\\&&&a_{n} \end{pmatrix}\begin{pmatrix}b_{1}&&&\\&b_{2}&&\\&&\ddots &\\&&&b_{n}\end{pmatrix}=\begin{pmatrix}a_{1}b_{1}&&&\\&a_{2}b_{2}&&\\&&\ddots &\\&&&a_{n}b_{n}\end{pmatrix}\end{align}
单位矩阵
主对角元素均为1,其余元素全为零的阶方阵,称为阶单位矩阵,记成(或)
\begin{align}I_n=\begin{pmatrix}1&0&...&0\\0&1&...&0\\...&...&&...\\ 0&0&...&1\end{pmatrix}\end{align}
之所以称为单位阵,可能是因为它和单位的作用差不多。下面具体解释下。
在实数乘法中,单位乘上任何数的结果是:
\begin{align}1\times a=a\end{align}
而在矩阵乘法中,单位阵乘上任何矩阵的结果还是:
\begin{align}\begin{pmatrix} 1&0\\ 0&1 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} 1&2&3\\ 3&4&5 \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} 1&2&3\\ 3&4&5 \end{pmatrix}\end{align}
或者:
\begin{align}\begin{pmatrix} 1&2&3\\ 3&4&5 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} 1&0&0\\ 0&1&0\\ 0&0&1 \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} 1&2&3\\ 3&4&5 \end{pmatrix}\end{align}
数量矩阵
数和单位矩阵的乘积称为数量矩阵,可以是任何数。换句话说,数量矩阵就是主对角线上元素都是同一个数值,其余元素都是零。
\begin{align}I=\left[\begin{array}{lll} 1 & 0 & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{array}\right], 3 I=\left[\begin{array}{lll} 3 & 0 & 0 \\ 0 & 3 & 0 \\ 0 & 0 & 3 \end{array}\right]\end{align}
上(下)三角矩阵
当时,的矩阵称为上(下)三角矩阵
对称矩阵
满足条件的矩阵称为对称矩阵,
比如下面就是对称矩阵:
\begin{align}\begin{pmatrix} 1 & 2 & 3\\ 2 & 4 & -5\\ 3 & -5 & 6\end{pmatrix}^\mathrm{T} = \begin{pmatrix} 1 & 2 & 3\\ 2 & 4 & -5\\ 3 & -5 & 6\end{pmatrix}\end{align}
反对称矩阵
满足条件的矩阵称为反对称矩阵
\begin{align}\boldsymbol{A}^{\mathrm{T}}=-\boldsymbol{A} \Leftrightarrow\left\{\begin{array}{l} a_{i j}=-a_{j i}, i \neq j \\ a_{i i}=0 \end{array}\right.\end{align}
下面就是反对称矩阵:
\begin{align}\begin{pmatrix} 0 & 2 & -1 \\ -2 & 0 & -4 \\ 1 & 4 & 0\end{pmatrix}^\mathrm{T} = -\begin{pmatrix} 0 & 2 & -1 \\ -2 & 0 & -4 \\ 1 & 4 & 0\end{pmatrix}\end{align}
正交矩阵
设是阶方阵,满足,则称是正交矩阵。
是正交矩阵的行(列)向量组是标准正交向量组。
设,且记
\begin{align}\boldsymbol{\alpha}=\left[a_{1},a_{2},a_{3}\right]^{\mathrm{T}},\quad\boldsymbol{\beta}=\left[b_{1},b_{2},b_{3}\right]^{\mathrm{T}},\quad\boldsymbol{\gamma}=\left[c_{1},c_{2},c_{3}\right]^{\mathrm{T}}\end{align}
则由
\begin{align}\boldsymbol{A A}^{\mathrm{T}}=\left[\begin{array}{lll} a_{1} & a_{2} & a_{3} \\ b_{1} & b_{2} & b_{3} \\ c_{1} & c_{2} & c_{3} \end{array}\right]\left[\begin{array}{lll} a_{1} & b_{1} & c_{1} \\ a_{2} & b_{2} & c_{2} \\ a_{3} & b_{3} & c_{3} \end{array}\right]=\boldsymbol{E}=\left[\begin{array}{lll} 1 & 0 & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{array}\right]\end{align}
可得
\begin{align}\left\{\begin{array}{l} a_{1}^{2}+a_{2}^{2}+a_{3}^{2}=1 \Rightarrow\|\boldsymbol{\alpha}\|=1, \\ b_{1}^{2}+b_{2}^{2}+b_{3}^{2}=1 \Rightarrow\|\boldsymbol{\beta}\|=1, \\ c_{1}^{2}+c_{2}^{2}+c_{3}^{2}=1 \Rightarrow\|\boldsymbol{\gamma}\|=1, \\ a_{1} b_{1}+a_{2} b_{2}+a_{3} b_{3}=0 \Rightarrow(\boldsymbol{\alpha}, \boldsymbol{\beta})=0, \text { 即 } \boldsymbol{\alpha} \text { 与 } \boldsymbol{\beta} \text { 正交, } \\ a_{1} c_{1}+a_{2} c_{2}+a_{3} c_{3}=0 \Rightarrow(\boldsymbol{\alpha}, \boldsymbol{\gamma})=0, \text { 即 } \boldsymbol{\alpha} \text { 与 } \boldsymbol{\gamma} \text { 正交, } \\ b_{1} c_{1}+b_{2} c_{2}+b_{3} c_{3}=0 \Rightarrow(\boldsymbol{\beta}, \boldsymbol{\gamma})=0, \text { 即 } \boldsymbol{\beta} \text { 与 } \boldsymbol{\gamma} \text { 正交, } \end{array}\right.\end{align}
即是由两两正交的单位向量组(称为规范正交基)组成
分块矩阵
矩阵的分块
用几条纵线和横线把一个矩阵分成若干小块,每一小块称为原矩阵的子块。把子块看作原矩阵的一个元素,就得到了分块矩阵。
如按行分块:
\begin{align}\boldsymbol{A}=\left[\begin{array}{cccc} a_{11} & a_{12} & \cdots & a_{1 n} \\ \hdashline a_{21} & a_{22} & \cdots & a_{2 n} \\ \hdashline \vdots & \vdots & & \vdots \\ \hdashline a_{m 1} & a_{m 2} & \cdots & a_{m m} \end{array}\right]=\left[\begin{array}{c} \boldsymbol{A}_{1} \\ \boldsymbol{A}_{2} \\ \vdots \\ \boldsymbol{A}_{m} \end{array}\right]\end{align}
其中,是的一个子块
按列分块:
\begin{align}\boldsymbol{B}=\left[\begin{array}{c:c:c:c} b_{11} & b_{12} & \cdots & b_{1 n} \\ b_{21} & b_{22} & \cdots & b_{2 n} \\ \vdots & \vdots & & \vdots \\ b_{m 1} & b_{m 2} & \cdots & b_{m n} \end{array}\right]=\left[\boldsymbol{B}_{1}, \boldsymbol{B}_{2}, \cdots, \boldsymbol{B}_{n}\right]\end{align}
其中,是的一个子块
分块矩阵的基本运算(以型分块矩阵为例)
加法:同型,且分法一致,则
数乘:
乘法:要可乘、可加,
注意事项
对于乘法的运算要注意,分块相乘后,左边的矩阵仍在左边,右边的矩阵仍在右边。若分别为阶方阵,则分块对角矩阵的幂为
\begin{align}\left[\begin{array}{ll} \boldsymbol{A} & \boldsymbol{O} \\ \boldsymbol{O} & \boldsymbol{B} \end{array}\right]^{n}=\left[\begin{array}{cc} \boldsymbol{A}^{n} & \boldsymbol{O} \\ \boldsymbol{O} & \boldsymbol{B}^{n} \end{array}\right]\end{align}
子式
可以和行列式的余子式归到一个地方来讲
在矩阵中,任取行与列(),位于这些行、列交叉处的个元素,不改变它们在中所处的位置次序而得的阶行列式,称为矩阵的阶子式。
比如矩阵,取其中的一、三行和一、四列:
交叉处总共有个元素,保持相对位置不变构成的二阶行列式就是该矩阵的一个二阶子式。
主子式与顺序主子式
设是的矩阵,是集合的一个元子集,是集合的一个元子集,是的阶子式,其中抽取的行的行号是中所有元素,列的列号是中所有元素。那么:
- 如果,称为的阶主子式
- 如果所取的是左起前列和上起前行,称为的阶顺序主子式
比如矩阵,取其中的一、三行和一、三列,所取的行号、列号相同,得到的二阶行列式就是该矩阵的一个二阶主子式:
而取前一行一列得到的就是一阶顺序主子式,取前二行二列得到的就是二阶顺序主子式,取前三行三列得到的就是三阶顺序主子式:
子式与秩的关系
设在矩阵中有一个不等于的阶子式,且所有阶子式(如果存在的话)全等于,那么称为矩阵的最高阶非零子式,数称为矩阵的秩。
矩阵基本运算
相等
,且,即 是同型矩阵,且对应元素相等。
加法
两个矩阵是同型矩阵时,可以相加,即
\begin{align}\boldsymbol{C}=\boldsymbol{A}+\boldsymbol{B}=\left(a_{i j}\right)_{m \times n}+\left(b_{i j}\right)_{m \times n}=\left(c_{i j}\right)_{m \times n}\end{align}
其中,,即对应元素相加。
例子
\begin{align}\begin{bmatrix} 1 & 3 & 1 \\ 1 & 0 & 0 \end{bmatrix} + \begin{bmatrix} 0 & 0 & 5 \\ 7 & 5 & 0 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 1+0 & 3+0 & 1+5 \\ 1+7 & 0+5 & 0+0 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 1 & 3 & 6 \\ 8 & 5 & 0 \end{bmatrix}\end{align}
数乘矩阵
设是一个数,是一个矩阵,数和的乘积称为数乘矩阵,即
\begin{align} k \boldsymbol{A} & =\boldsymbol{A} k=k\left[\begin{array}{cccc} a_{11} & a_{12} & \cdots & a_{1 n} \\ a_{21} & a_{22} & \cdots & a_{2 n} \\ \vdots & \vdots & & \vdots \\ a_{m 1} & a_{m 2} & \cdots & a_{m n} \end{array}\right]=\left[\begin{array}{cccc} k a_{11} & k a_{12} & \cdots & k a_{1 n} \\ k a_{21} & k a_{22} & \cdots & k a_{2 n} \\ \vdots & \vdots & & \vdots \\ k a_{m 1} & k a_{m 2} & \cdots & k a_{m n} \end{array}\right] \\ & =\left(k a_{i j}\right)_{m \times n} \end{align}
即的每个元素都乘以
例子
\begin{align}2 \cdot \begin{bmatrix} 1 & 8 & -3 \\ 4 & -2 & 5 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 2 \cdot 1 & 2\cdot 8 & 2\cdot (-3) \\ 2\cdot 4 & 2\cdot (-2) & 2\cdot 5 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 2 & 16 & -6 \\ 8 & -4 & 10 \end{bmatrix}\end{align}
加法运算和数乘运算统称为矩阵的线性运算, 满足下列运算规律:
交换律
结合律
分配律
数和矩阵相乘的结合律
其中,同型矩阵,是任意常数。
注意事项
-
-
一般地
举个例子
\begin{align}\begin{array}{l} &A=\left(\begin{array}{ll} 1 & 0 \\ 0 & 1 \end{array}\right), B=\left(\begin{array}{cc} -1 & 0 \\ 0 & -1 \end{array}\right) \\& \Rightarrow A+B=\left(\begin{array}{cc} 0 & 0 \\ 0 & 0 \end{array}\right)=0 \\& \Rightarrow|A+B|=0 \\\end{array}\\ 但是\quad|A|=1,|B|=1\Rightarrow |A|+|B|=2\end{align}
-
举个例子
\begin{align}&A=\left(\begin{array}{ll} 1 & 1 \\ 1 & 1 \end{array}\right)\ne 0 \\& 但是 |A|=0\end{align}
-
举个例子
\begin{align}&A=\left(\begin{array}{ll}1 & 0 \\0 & 1\end{array}\right),B=\left(\begin{array}{cc} -1 & 0 \\0 &-1\end{array}\right)\\& |A|=1,|B|=1\end{align}
矩阵的乘法
设是矩阵,是矩阵(矩阵的列数必须与矩阵的行数相等),则 可以相乘,乘积是矩阵,记。的第行第列元素是的第行的个元素与的第列的个对应元素两两乘积之和,即
\begin{align}c_{i j}=\sum_{k=1}^{s} a_{i k} b_{k j}=a_{i 1} b_{1 j}+a_{i 2} b_{2 j}+\cdots+a_{i s} b_{s j}(i=1,2, \cdots, m ; j=1,2, \cdots, n)\end{align}
乘法举例
上述定义的意思是,用左侧矩阵的行向量点积(内积)上右侧矩阵的列向量可以得到矩阵中的每个元素:
所以该定义又称为矩阵乘法的点积(内积)观点,点积(内积)观点非常适合用于口算矩阵乘法:
结合律
\begin{align}\quad\left(\boldsymbol{A}_{m \times s} \boldsymbol{B}_{s \times r}\right) \boldsymbol{C}_{r \times n}=\boldsymbol{A}_{m \times s}\left(\boldsymbol{B}_{s \times r} \boldsymbol{C}_{r \times n}\right)\end{align}
分配律
\begin{align}\begin{array}{l} \boldsymbol{A}_{m \times s}\left(\boldsymbol{B}_{s \times n}+\boldsymbol{C}_{s \times n}\right)=\boldsymbol{A}_{m \times{ }^{2}} \boldsymbol{B}_{s \times n}+\boldsymbol{A}_{m \times s} \boldsymbol{C}_{s \times n}, \\ \left(\boldsymbol{A}_{m \times s}+\boldsymbol{B}_{m \times s}\right) \boldsymbol{C}_{s \times n}=\boldsymbol{A}_{m \times s} \boldsymbol{C}_{s \times n}+\boldsymbol{B}_{m \times s} \boldsymbol{C}_{s \times n} ; \end{array}\end{align}
数乘与矩阵乘积的结合律
\begin{align}\left(k \boldsymbol{A}_{m \times s}\right) \boldsymbol{B}_{s \times n}=\boldsymbol{A}_{m \times s}\left(k \boldsymbol{B}_{s \times n}\right)=k\left(\boldsymbol{A}_{m \times s} \boldsymbol{B}_{s \times n}\right)\end{align}
注意事项
矩阵的乘法一般情况下不满足交换律,即
\begin{align}\begin{array}{c} \boldsymbol{A}=\left[\begin{array}{cc} 1 & 1 \\ -1 & -1 \end{array}\right], \quad \boldsymbol{B}=\left[\begin{array}{cc} 1 & -1 \\ -1 & 1 \end{array}\right], \\ \boldsymbol{A} \boldsymbol{B}=\left[\begin{array}{cc} 1 & 1 \\ -1 & -1 \end{array}\right]\left[\begin{array}{cc} 1 & -1 \\ -1 & 1 \end{array}\right]=\left[\begin{array}{ll} 0 & 0 \\ 0 & 0 \end{array}\right], \\ \boldsymbol{B} \boldsymbol{A}=\left[\begin{array}{cc} 1 & -1 \\ -1 & 1 \end{array}\right]\left[\begin{array}{cc} 1 & 1 \\ -1 & -1 \end{array}\right]=\left[\begin{array}{cc} 2 & 2 \\ -2 & -2 \end{array}\right], \quad \boldsymbol{A} \boldsymbol{B} \neq \boldsymbol{B} \boldsymbol{A} \end{array}\end{align}
由上面的例子知,存在,而的情况,故或
,此时即使有,一般也得不出
转置矩阵
将矩阵的行与列互换得到的矩阵,称为矩阵的转置矩阵,记为,即
\begin{align}\boldsymbol{A}^{\mathrm{T}}=\left[\begin{array}{cccc} a_{11} & a_{21} & \cdots & a_{m 1} \\ a_{12} & a_{22} & \cdots & a_{m 2} \\ \vdots & \vdots & & \vdots \\ a_{1 n} & a_{2 n} & \cdots & a_{m n} \end{array}\right]\end{align}
转置运算可以用如下动画来表示,并且可以看出重复转置运算可以得到原矩阵:
行向量、列向量在参与矩阵运算时是有区别的,所以用表示列向量,它的转置表示行向量:
\begin{align}\boldsymbol{x}=\begin{pmatrix}a_1\\a_2\\\vdots\\a_n\end{pmatrix},\quad\boldsymbol{x}^\mathrm{T}=(a_1,a_2,...,a_n)\end{align}
转置矩阵满足下列运算规律:
- 当时,
其中比较常用,我们着重解释下。通过矩阵乘法点积观点,可知中的每个元素都是中的行向量和中的列向量点积的结果:
那么可以通过下面这幅动画理解:
向量的内积与正交
内积/点积
设,则称
\begin{align}\boldsymbol{\alpha}^{\mathrm{T}}\boldsymbol{\beta}=\left[a_{1},a_{2},\cdots,a_{n}\right]\begin{bmatrix}b_1\\b_2\\\cdots\\ b_n\\\end{bmatrix}=\sum_{i=1}^{n}a_{i}b_{i}=a_{1}b_{1}+a_{2}b_{2}+\cdots+a_{n}b_{n}\end{align}
为向量的内积,记作,即
矩阵的运算可以参考内积的方式
内积,点积,数量积或者标量积,高中甚至大学里都认为三者是等同的,是因为这个阶段学的概念都限定在欧几里得空间中。这是我们最熟悉的空间。
然而你再往后学习,会发现欧几里得空间是内积空间的一种特殊情况:
在实数域且有限维的内积空间被称作欧几里得空间。
正交
当时,称向量是正交向量
模
称为向量的模(长度)
时,称为单位向量
标准正交向量组(标准正交基)
若列向量组满足
\begin{align}\boldsymbol{\alpha}_{i}^{\mathrm{T}} \boldsymbol{\alpha}_{j}=\left\{\begin{array}{ll} 0, & i \neq j, \\ 1, & i=j, \end{array}\right.\end{align}
如果只满足那么就称其为正交基。如果还满足,则称为标准或单位正交向量组(标准正交基)。
施密特正交化(又称正交规范化)过程
线性无关向量组的标准正交化(又称正交规范化)公式为
\begin{align}\begin{array}{l} \boldsymbol{\beta}_{1}=\boldsymbol{\alpha}_{1}, \\ \boldsymbol{\beta}_{2}=\boldsymbol{\alpha}_{2}-\frac{\left(\boldsymbol{\alpha}_{2}, \boldsymbol{\beta}_{1}\right)}{\left(\boldsymbol{\beta}_{1}, \boldsymbol{\beta}_{1}\right)} \boldsymbol{\beta}_{1}, \end{array}\end{align}
得到是正交向量组。
将单位化,得
\begin{align}\boldsymbol{\eta}_{1}=\frac{\boldsymbol{\beta}_{1}}{\left\|\boldsymbol{\beta}_{1}\right\|},\quad\boldsymbol{\eta}_{2}=\frac{\boldsymbol{\beta}_{2}}{\left\|\boldsymbol{\beta}_{2}\right\|}\end{align}
则是标准正交向量组。
例题
设向量组,用施密特正交化方法将向量组化成标准正交向量组。
解:,所以取
\begin{align}\boldsymbol{\beta}_{2}=\boldsymbol{\alpha}_{2}-\frac{\left(\boldsymbol{\alpha}_{2}, \boldsymbol{\beta}_{1}\right)}{\left(\boldsymbol{\beta}_{1}, \boldsymbol{\beta}_{1}\right)} \boldsymbol{\beta}_{1}=\left[\begin{array}{l} 0 \\ 1 \\ 1 \end{array}\right]-\frac{2}{3}\left[\begin{array}{l} 1 \\ 1 \\ 1 \end{array}\right]=\left[\begin{array}{c} -\frac{2}{3} \\ \frac{1}{3} \\ \frac{1}{2} \end{array}\right]\end{align}
将单位化,得
\begin{align}\boldsymbol{\xi}_{1}=\frac{\boldsymbol{\beta}_{1}}{\left\|\boldsymbol{\beta}_{1}\right\|}=\frac{1}{\sqrt{3}}\left[\begin{array}{l} 1 \\ 1 \\ 1 \end{array}\right], \quad \boldsymbol{\xi}_{2}=\frac{\boldsymbol{\beta}_{2}}{\left\|\boldsymbol{\beta}_{2}\right\|}=\frac{1}{\sqrt{6}}\left[\begin{array}{c} -2 \\ 1 \\ 1 \end{array}\right]\end{align}
则即为所求的标准正交向量组。
矩阵的幂
是一个阶方阵,称为的次幂
注意事项
-
因矩阵乘法不满足交换律,故一般地
-
若,则
方阵乘积的行列式
设是同阶方阵,则
一些重要的例题
设,定义,称其为矩阵的多项式,则等于多少
解:矩阵的多项式是将多项式中变量用矩阵置换得到,注意,其中常数项改为,计算要严格按照先做幂和数乘运算,再做加法运算的顺序。
\begin{align} f(\boldsymbol{A}) & =\left[\begin{array}{cc} 2 & -1 \\ -3 & 3 \end{array}\right]\left[\begin{array}{cc} 2 & -1 \\ -3 & 3 \end{array}\right]-5\left[\begin{array}{cc} 2 & -1 \\ -3 & 3 \end{array}\right]+3\left[\begin{array}{ll} 1 & 0 \\ 0 & 1 \end{array}\right] \\ & =\left[\begin{array}{cc} 7 & -5 \\ -15 & 12 \end{array}\right]-\left[\begin{array}{cc} 10 & -5 \\ -15 & 15 \end{array}\right]+\left[\begin{array}{ll} 3 & 0 \\ 0 & 3 \end{array}\right]=\left[\begin{array}{ll} 0 & 0 \\ 0 & 0 \end{array}\right] \end{align}
设,则等于多少
解:
\begin{align} & \\ \boldsymbol{A}^{n} & =\left(\boldsymbol{\alpha} \boldsymbol{\beta}^{\mathrm{T}}\right)\left(\boldsymbol{\alpha} \boldsymbol{\beta}^{\mathrm{T}}\right) \cdots\left(\boldsymbol{\alpha} \boldsymbol{\beta}^{\mathrm{T}}\right)=\boldsymbol{\alpha}\left(\boldsymbol{\beta}^{\mathrm{T}} \boldsymbol{\alpha}\right)\left(\boldsymbol{\beta}^{\mathrm{T}} \boldsymbol{\alpha}\right) \cdots\left(\boldsymbol{\beta}^{\mathrm{T}} \boldsymbol{\alpha}\right) \boldsymbol{\beta}^{\mathrm{T}} \\ & =\left(\boldsymbol{\beta}^{\mathrm{T}} \boldsymbol{\alpha}\right)^{n-1} \boldsymbol{\alpha} \boldsymbol{\beta}^{\mathrm{T}}=\left(\left[b_{1}, b_{2}, b_{3}\right]\left[\begin{array}{l} a_{1} \\ a_{2} \\ a_{3} \end{array}\right]\right)^{n-1}\left[\begin{array}{l} a_{1} \\ a_{2} \\ a_{3} \end{array}\right]\left[b_{1}, b_{2}, b_{3}\right]=\left(\sum_{i=1}^{3} a_{i} b_{i}\right)^{n-1} \boldsymbol{A} \end{align}
注意事项
-
矩阵乘法没有交换律,但结合律、分配律是成立的,要充分运用。利用结合律是本题简化运算的关键,因是数(一阶矩阵),可提到前面
-
本题显然具有代表性
若,则
若,则
-
, 行向量(或列向量)成比例,列向量与成比例,比例系数为,提出比例系数,有
\begin{align}\boldsymbol{A}=\left[\begin{array}{lll} a_{1} b_{1} & a_{1} b_{2} & a_{1} b_{3} \\ a_{2} b_{1} & a_{2} b_{2} & a_{2} b_{3} \\ a_{3} b_{1} & a_{3} b_{2} & a_{3} b_{3} \end{array}\right]=\left[\begin{array}{l} a_{1} \\ a_{2} \\ a_{3} \end{array}\right]\left[b_{1}, b_{2}, b_{3}\right]\end{align}
上式从右到左是做乘法,从左到右是将分解。当时,都可作这种分解。以后可以看到,众多题目用到这种分解方法,读者需牢记
特殊的方法
- 是方阵,,叫做的迹
设,求
解:一般情况下,计算方阵的高次幂,应从矩阵的二次幂开始,逐步增加幂次,在这个过程中,注意找出规律,如有规律可循,应由公式推出结果,如无特定规律,应充分利用性质,尽可能减少运算次数。
\begin{align}\begin{array}{l} {\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]^{10}=\left(\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]^{2}\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]^{2}\right]^{2}\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]^{2},} \\ {\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]^{2}=\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]=\left[\begin{array}{lll} 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right],} \\ {\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]^{2}\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]^{2}=\left[\begin{array}{lll} 0 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right],} \\ \boldsymbol{A}^{10}=\left[\begin{array}{lll} 0 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right] \\ \end{array}\end{align}
特殊的方法
- 试算等就等得出后面的结果
设,则的值为多少
解:
\begin{align}\boldsymbol{A}^{2}=\boldsymbol{A} \boldsymbol{A}=\left[\begin{array}{cccc} 1 & -1 & -1 & -1 \\ -1 & 1 & -1 & -1 \\ -1 & -1 & 1 & -1 \\ -1 & -1 & -1 & 1 \end{array}\right]\left[\begin{array}{cccc} 1 & -1 & -1 & -1 \\ -1 & 1 & -1 & -1 \\ -1 & -1 & 1 & -1 \\ -1 & -1 & -1 & 1 \end{array}\right]=\left[\begin{array}{llll} 4 & 0 & 0 & 0 \\ 0 & 4 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 4 & 0 \\ 0 & 0 & 0 & 4 \end{array}\right]=4 \boldsymbol{E}\end{align}
故有
已知,求
解
\begin{align}\boldsymbol{A}=\left[\begin{array}{lll} 1 & 1 & 0 \\ 0 & 1 & 1 \\ 0 & 0 & 1 \end{array}\right]=\left[\begin{array}{lll} 1 & 0 & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{array}\right]+\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]=\boldsymbol{E}+\boldsymbol{B}\end{align}
则
\begin{align}\boldsymbol{A}^{n}&=(\boldsymbol{E}+\boldsymbol{B})^{n}\\&=\boldsymbol{E}^{n}+n \boldsymbol{E}^{n-1} \boldsymbol{B}+\frac{n(n-1)}{2 !} \boldsymbol{E}^{n-2} \boldsymbol{B}^{2}+\frac{n(n-1)(n-2)}{3 !} \boldsymbol{E}^{n-3} \boldsymbol{B}^{3}+\cdots+\boldsymbol{B}^{n}\end{align}
因和任何矩阵可交换,故展开式和初等代数中的展开式一样。因
\begin{align}\begin{array}{c} \boldsymbol{B}=\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right], \quad \boldsymbol{B}^{2}=\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]=\left[\begin{array}{lll} 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right], \\ \boldsymbol{B}^{3}=\boldsymbol{B}^{2} \boldsymbol{B}=\left[\begin{array}{lll} 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]\left[\begin{array}{lll} 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]=\left[\begin{array}{lll} 0 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right], \end{array}\end{align}
故,所以
\begin{align}\begin{aligned} \boldsymbol{A}^{n} & =\boldsymbol{E}+n \boldsymbol{B}+\frac{n(n-1)}{2} \boldsymbol{B}^{2} \\ & =\left[\begin{array}{lll} 1 & 0 & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{array}\right]+\left[\begin{array}{lll} 0 & n & 0 \\ 0 & 0 & n \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]+\left[\begin{array}{lll} 0 & 0 & \frac{n(n-1)}{2} \\ 0 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right]=\left[\begin{array}{ccc} 1 & n & \frac{n(n-1)}{2} \\ 0 & 1 & n \\ 0 & 0 & 1 \end{array}\right] . \end{aligned}\end{align}
因单位矩阵和任何同阶方阵可交换,故本题将分解成,再利用主对角元素为零的上三角矩阵,有的特性,来求解是非常方便的。
特殊的方式
二项式项展开成,
与向量都正交的单位向量为多少
解:设向量与都正交,则有
解方程组
解得,是任意常数
取,则为所求的与都正交的单位向量